صنعت فرهنگی کتاب
صنعت فرهنگی کتاب، یکی از انواع صنایع فرهنگی است که در ذیل صنایع فرهنگی مکتوب قرار می‌گیرد و به مجموعه‌ای از خلق ایده، تولید و بسط محتوا، ساخت و چاپ، نشر و توزیع اطلاق می شود که درون مایه فرهنگی و معنوی داشته و برای غنی سازی حیات درونی و پالایش روح به کار میروند و بر خلاقیت، مهارت، دانش و استعداد تولید کننده آن استوار است.
کتاب و انواع آن
کتاب به محتوای تولید شده توسط نویسنده که هدف مشخصی را دنبال کند اطلاق می شود که به صورت، نوشته شده، مصور، چاپ شده، دیجیتال یا الکترونیک، صوتی و... منتشر می گردد.
کتاب قدمتی پنج هزارساله دارد. کتابهای نخستین به شکل لوح‌های گلی و سنگی بودند، اما با گذشت زمان، با توجه به دسترسی بشر به امکانات جدید و تغییر نیاز بشر به ارتباطات و اطلاعات، شکلِ کتاب‌ها تکامل یافت.
از چرم، پوست حیوانات و پارچه نیز برای نوشتن استفاده می‌شد.
استفاده از کاغذ پاپیروس برای نوشتن از حدود دوهزارسال قبل از میلاد در مصر رایج شد و تا قرن ششم میلادی نیز ادامه یافت. اختراع پاپیروس یکی از تحولاتِ بسیار مهم در تاریخِ کتاب محسوب می‌شود. کاغذ پاپیروس صفحه‌ای بود که از گیاه پاپیروس به‌صورت یک طومار با درازای چند متر ساخته می‌شد.
بعدها کتاب به شکل تا خورده و از یک محل به یکدیگر دوخته شده درآمد و حمل و نگهداری آن بسیار آسانتر گردید.
اینک با رشد صنعت صحافی از چسب و پرس برای تولید مجلدات استفاده می‌شود.
تا قبل از اختراع ماشین چاپ، نسخه‌برداریِ کتاب‌ها، تنها، از طریق رونویسی از کتاب‌ها امکان‌پذیر بود که تولید کتاب را بسیار کُند و دشوار می‌کرد.
با اختراع ماشین چاپ توسط یوهانس گوتنبرگ آلمانی، تحول بسیار بزرگی در صنعت نشر کتاب صورت گرفت.
امروزه، با توسعه تکنولوژی‌های نوین، کار از حروفچینی و صفحه آرایی دستی به تایپ و صفحه آرایی کامپیوتری تغییر یافته و کتاب بصورت افست یا دیجیتال، چاپ و منتشر می شود. و یا نسخه الکترونیک یا فایل صوتی آن در وبسایتها و اپلیکیشن‌های فروش و خوانش و گوش‌سپاری کتاب قرار می گیرد.
مزایا و معایب کتاب کاغذی، صوتی و الکترونیکی
کتابهای کاغذی همچنان پرفروش‌ترین نوع کتاب به حساب می‌آیند. این یعنی حتی پیشرفت علم و فناوری و افزایش مشغله انسان‌ها نیز نتوانسته کتاب کاغذی را از میدان به در کند.
مهم‌ترین برتری کتاب کاغذی نسبت به کتاب الکترونیکی یا صوتی قابل لمس بودن آن است. حس خوب در دست گرفتن کتاب، ورق زدن آن و بوی نویی کاغذهای آن؛ حتی حس خوبی که پس از انتخاب و خرید یک کتاب داریم، و داشتن یک کتابخانه شخصی، که خاطرات شیرین ما از مطالعه کتابهای مختلف در آن جای گرفته است، هدیه دادن و قرض دادن کتابهای کاغذی به یکدیگر، همگی برای یک فرد کتابخوان خوشایند است.
اما اگر مطالعه نمودن از روی کتاب برایتان مشکل است یا میزان هزینه کتاب، جابه‌جا نمودن و نگهداری آن، دسترسی بهنگام و در موقعیتهای گوناگون، برایتان مهم است سایر انواع کتاب می‌توانند مفید باشند.
حجم زیادی از کتابهای الکترونیک را می توان در یک حافظه کوچک جا داد و در مکانهای گوناگون، با یک وسیله الکترونیکی مثل گوشی و تبلت و لپ‌تاپ و کامپیوتر مطالعه کرد. قابلیت جستجو و علامتگذاری و حاشیه نویسی الکترونیک از دیگر مزایای کتاب الکترونیک است. اما همین نیاز همیشگی به یک دستگاه برای خوانش کتاب و همچنین مساله شارژ باتری و... ضررهایی که می تواند صفحه های نمایش برای چشم و مغز داشته باشند از معایب عمده این کتابهاست
کتاب صوتی نیز، این قابلیت را دارد که در هر زمان و هر مکان و موقعیتی بتوان به آن گوش سپرد و در عین حال، مشغول کار دیگری همچون رانندگی یا پخت و پز شد. اما قابلیت جستجو و حاشیه نگاری نداشته و امکان تمرکز کمتری دارد و از این جهت، شاید به دریافتهای عمیق نینجامد و لزوم گوش‌سپاری چندباره را برای دریافت بهتر مطالب، بیشتر نماید.
